30.06.2012 tarihinde yasalaşan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği, işverene yeni birtakım sorumluluklar yüklemektedir. Aşağıda sıraladığımız yükümlülükler, işyerinin tehlike derecesi ne olursa olsun, çalışan sayısı kaç olursa olsun zorunludur. Uyulmaması halinde idari para cezaları işverene uygulanacaktır.

Ancak; sürekli olarak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli hizmeti alma yükümlülüğü kademeli olarak yürürlüğe
girecektir. Elli ve daha fazla çalışanı olan tüm işyerleri 1 Ocak 2013 tarihinde kapsama girmiştir. Ellinin altında çalışanı olan “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” sınıftaki işyerleri ise 30.06.2013 tarihinde kapsama girecektir. Elliden az çalışanı olan “az tehlikeli” işyerleri ise 30.06.2014 tarihinde kapsama girecek ve böylece 1 çalışanı olan işyerleri dahi iş sağlığı güvenliği hizmetlerinin tamamını almak zorunda olacaklardır. Hizmetin süresi ise çalışan sayısı ve tehlike sınıfına göre hesaplanacaktır.

Tehlike sınıflarına örnek olarak; Pastane, fırın, bakkal ve market, manav, giyim eşyası satışı, genel temizlik işleri, eğitim, lokanta ve karayoluyla yolcu taşımacılığı  “az tehlikeli” dir. Et ürünleri imalatı, gıda işleme, bay bayan kuaför, kombine temizlik ve destek hizmetleri, mobilya imalatı, kaporta tamiratı, karayolu ile kargo taşımacılığı, “tehlikeli” dir. İnşaat işleri, kimyasal imalatı, mobilya boyanması, binaların iç ve dışının boyanması, madencilik, endüstriyel temizlik ve hastane hizmetleri “çok tehlikeli” dir.

İşveren, çalışan sayısı ve tehlike sınıfı ne olursa olsun tüm işyerlerinde risk değerlendirmesi yaptırmalıdır. İşyerlerinde yeni risk unsurları oluşmadığı sürece yapılan bu risk değerlendirmesi tehlike sınıfına göre 2 ila 6 yıl geçerlidir. İşveren bu sorumluluğunu yerine getirmez ise ilk defasında 3.234 ¨, aykırılığın devamı etmesi halinde ise aylık 4.851 ¨ idari para cezası uygulanacaktır.

İşveren, çalışanların temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almalarını sağlamalıdır. Bu eğitim yılda bir kez tüm çalışanlara verilmelidir. Bunun cezası, çalışan başına 1.078 ¨’dir. Çalışanların eğitimi yetkili Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerince (OSGB) verilmektedir.

İşyerleri için acil durum eylem planı hazırlatılmalı ve yılda bir kez yangın ve doğal afet tatbikatı yapılmalıdır. Yapılmadığı takdirde cezası 1.078 ¨, aykırılığın devamı halinde aylık 1.078 ¨’dir.

İşveren, çalışanların arasından ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir. Bu çalışanların yetkili İlk Yardım Eğitim Merkezinden sertifikalı eğitimi aldırılması gerekmektedir. Bu sertifikaların geçerlilik süresi üç yıldır. İdari para cezası ise çalışan başına 1.387 ¨’dir.

Çalışanların işe girişlerinde, iş değişikliğinde veya “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” sınıfta yer alan işyerlerinde çalışmaları halinde işyeri hekiminden veya yetkili OSGB’den sağlık raporu alınması gerekmektedir. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverenlere aylık 1.078 ¨ idari para cezası uygulanır.

İşveren, çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamalıdır. Varsa kaldırma araçları ve forkliftlerin üç ayda bir kez, basınçlı kapların yılda bir kez periyodik kontrolleri yetkili firmaya yaptırılmalıdır. Diğer ortam ve kişisel maruziyet ölçümleri ise yılda bir kez yaptırılmalıdır. Bu işlemlerin cezası her yükümlülük başına 1.617 ¨’dir.

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. Bu çalışanların işe başlamadan önce yetkili mesleki eğitim kurumlarından eğitim alması gerekmektedir. Bu eğitimi almamış çalışanı olan işverene, çalışan başına 1.078 ¨ ceza uygulanır.

İşveren, çalışanları arasında yeterli niteliklere sahip işyeri hekimi varsa onu işyeri hekimi hizmetlerini yürütmesi için görevlendirebilir. Yoksa bu hizmeti sadece yetkili OSGB’lerden alabilir. İşyeri hekimi hizmeti almayan işyerlerine aylık 5.390 ¨ idari para cezası uygulanır.

İşveren, çalışanları arasında yeterli niteliklere sahip iş güvenliği uzmanı varsa onu iş güvenliği hizmetlerini yürütmesi için görevlendirebilir. Yoksa bu hizmeti sadece yetkili OSGB’lerden alabilir. İş güvenliği uzmanı hizmetini almayan işyerlerine aylık 5.390 ¨ idari para cezası uygulanır.

İşveren, çalışanları arasında yeterli niteliklere sahip diğer sağlık personeli (hemşire, sağlık memuru, teknisyen) varsa onu diğer sağlık personeli hizmetlerini yürütmesi için görevlendirebilir. Yoksa bu hizmeti sadece yetkili OSGB’lerden alabilir. Diğer sağlık personeli hizmetini almayan işyerlerine aylık 2.695 ¨ idari para cezası uygulanır.

Danışmanlık hizmeti veya meslek makbuzu ile alınan iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerin Bakanlık nezdinde hiçbir geçerliliği bulunmamaktadır. Bu hizmetlerin ya işyerinin kendi personeli tarafında ya da yetkili OSGB’lerden alınması zorunludur.

Bakanlık, 1 ila 9 çalışanı olan işyerleri için iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin maliyetini karşılayabilecektir. Ancak bu konuda henüz bir tebliğ veya genelge yayınlanmadığı için henüz bir ödeme planı söz konusu değildir. Bu konuda düzenleme yapılıncaya kadar, işyerlerinde oluşabilecek risklerden ve bu risklerin sonuçlarından işverenler sorumlu olacaktır.

Gereğini bilgilerinize sunarız.

Saygılarımızla…

SİMURG OSGB

İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi